Το λάθος είναι το σωστό: όταν η δημιουργικότητα αλλάζει τους κανόνες!

Συχνά έχω διαπιστώσει πως αυτό που στο μυαλό μας μοιάζει τρομακτικό μπορεί στην ουσία να μας απελευθερώνει. Ένα από τα πράγματα που μπορεί να μας τρομοκρατεί είναι το να κάνουμε λάθος. Το λάθος, επί τω πλείστον, δεν θεωρείται από τους γύρω μας ως μια απλή ανθρώπινη αδυναμία, αλλά ως στοιχείο μη συμβατό με τον τόσο, ουτοπικά, τέλειο δυτικό πολιτισμό μας. 

Ήδη από το σχολείο καλούμαστε να λειτουργούμε εντός ενός συστήματος που έχει δομηθεί με απώτερο στόχο να πράττουμε το σωστό: να δίνουμε τις σωστές απαντήσεις, να έχουμε μια σωστή άποψη, να γράφουμε με τον σωστό τρόπο, κ.α. Πολλές, φορές, μάλιστα συγχέεται το σωστό με το - κοινωνικά ή πολιτισμικά - ορθό! Όλοι στο ίδιο κονσερβοκούτι, όλοι σαρδέλες.

Και κάπως έτσι "δολοφονούμε" την δημιουργικότητά μας (με συνεργούς ή όχι). Κι όταν κληθούμε, ή οι ίδιοι επιθυμήσουμε, να δράσουμε δημιουργικά, δεν καταφέρνουμε τίποτα παραπάνω από το να δράσουμε σωστά. Κι αυτός είναι ο πνευματικός μας "θάνατος".  

Κι όμως, χάρη στην δημιουργικότητά μας μπορούμε να ανατρέψουμε τους κανόνες: το λάθος να γίνει το "νέο" σωστό και, αντί να βιώσει τον δικό του "θάνατο", το πνεύμα μας να ηχεί στην αιωνιότητα.

Ακολουθεί η ιστορία της Ella Fitzgerald που το 1960 βρέθηκε στο Βερολίνο για να ηχογραφήσει ζωντανά το δίσκο της "Ella in Berlin: Mack the Knife" και που, παρά το γεγονός ότι ξέχασε τους στίχους του ομώνυμου πασίγνωστου τραγουδιού, ερμήνευσε μοναδικά το τραγούδι, εφευρίσκοντας επιτόπου νέους στίχους ξεσηκώνοντας το ακροατήριο.  

Η ιστορία εξελίσσεται κάπως έτσι:

Εκείνο το βράδυ στο Βερολίνο η Ella είχε λάβει την θέση της στην σκηνή όπως τόσες και τόσες φορές. Όντας μεγάλη show-woman, αποφάσισε να προσπαθήσει να τραγουδήσει το "Mack the Knife" γιατί ήταν ένα τραγούδι το οποίο δεν ερμηνευόταν συχνά από γυναίκες αλλά και γιατί, δεδομένου ότι ήταν πολύ δημοφιλές εκείνη την εποχή, ήξερε ότι το κοινό θα το λάτρευε. Η Ella παρουσίασε με επιφυλακτικότητα το τραγούδι, λέγοντας συμπτωματικά (ή μήπως προφητικά): "Ελπίζουμε να θυμηθούμε όλα τα λόγια" (ήξερε πως το έργο που είχε να επιτελέσει ήταν ριψοκίνδυνο δεδομένων και των πολλών στροφών του τραγουδιού). Μέχρι εκείνη την στιγμή το ακροατήριο δεν γνώριζε ποιο τραγούδι θα ερμήνευε και περίμενε με αγωνία. 

Όταν ξεστόμισε τον πρώτο στίχο, το κοινό ενθουσιασμένο ξέσπασε σε χειροκροτήματα. Η Ella είχε κάνει το πρώτο βήμα σε ένα τεντωμένο σκηνή πάνω από το κενό!

Η πρώτη στροφή κυλά αβίαστα. Στην δεύτερη και στην τρίτη στροφή, όμως, η Ella αρχίζει να χάνει την ροή και να μπερδεύει τους στίχους. Από την τέταρτη, πια, χάνει εντελώς τα πατήματά της. Έπεφτε, σε αργή κίνηση, από το σκοινί στο οποίο ακροβατούσε αλλά όχι κατακόρυφα όπως πέφτει κάποιος σε ανάλογη περίσταση. Αυτή αιωρούταν σαν πούπουλο. 

Κάθε νέα στροφή έπρεπε να ήταν σαν μαχαιριά για την Ella, αλλά αυτή έμοιαζε ατάραχη. Αυτοσχεδίαζε νέους στίχους αναφέροντας πρόσωπα που είχαν ερμηνεύσει το ίδιο τραγούδι πριν από αυτή: τον Louis Armstrong και τον Bobby Darin. Συνεχίζει με την "τέχνη" του Scat, που άλλωστε την καθιέρωσε, μιμούμενη τον Armstrong. Έχει διατηρήσει ανέπαφη την αυτοκυριαρχία της.

Η Ella "πέταξε" πάνω από το απόλυτο κενό για τρία ολόκληρα λεπτά, όσα και η διάρκεια του "Mack the Knife". Είχε καταφέρει να "επιβιώσει" με έναν εξόχως ευφυή μα και δημιουργικό τρόπο. Το κοινό δεν πίστευε στα αφτιά του. Ξέσπασε, όρθιο, σε χειροκροτήματα θαυμασμού για πολύ ώρα... σαν να μην ήθελε να σταματήσει. 

Την ίδια χρονιά η Ella κερδίζει το βραβείο Grammy για αυτή της την ερμηνεία (single και άλμπουμ). 

Έκτοτε, και κατά την διάρκεια της καριέρας της, χρησιμοποιούσε πάντοτε το αυτοσχεδιαστικό της ταλέντο σε κάθε ερμηνεία του  "Mack the Knife". 

Η Ella είχε καταφέρει να μετατρέψει μια αδιέξοδη κατάσταση σε μια διαδικασία ελεύθερης δημιουργικής δαδικασίας δίχως όρια. Είχε καταφέρει να μετατρέψει το πρόβλημα σε ευκαιρία και να ξαναγράψει του κανόνες του σωστού (η του ορθού), μένοντας "αθάνατη", χάρη στην δημιουργικότητά της!